İkinci Dünya Savaşı’nı düşünürken, sadece yıkım mı düşünüyorsunuz?
Yoksa savaş, otomotiv üretimine yeni yenilikler getirdi mi? Bu sorulara yanıt ararken, savaşın otomotiv endüstrisine etkilerini daha derinlemesine inceleyeceğiz.
Otomotiv tarihi, savaşın zorluklarıyla dolu bir dönemi geçirdi. Endüstri, dönüşüm geçirdi, üretim yöntemleri değişti ve yeni teknolojiler kullanıldı. Bu yazıda, savaşın otomotiv endüstrisine etkilerini ve savaş sonrası değişiklikleri detaylıca inceleyeceğiz.
Önemli Noktalar: İkinci Dünya Savaşı ve Otomotiv Endüstrisi
- İkinci Dünya Savaşı, otomotiv endüstrisinde köklü değişimlere yol açtı.
- Savaş, yeni üretim yöntemlerinin ve teknolojilerin uygulanmasına zemin hazırladı.
- Otomotive olan talep, savaş sonrası dönemde önemli ölçüde arttı.
- Otomobil üretimindeki artış, birçok ülkede ekonomik büyümeye katkıda bulundu.
- Savaş ve endüstri arasındaki etkileşim, yeni işbirliklerine neden oldu.
İkinci Dünya Savaşı öncesi otomotiv endüstrisi
Otomotiv endüstrisi, 1920’lerin sonlarından itibaren hızlıca büyüdü. Otomobil markaları ve üretim yöntemleri büyük değişiklikler geçirdi. 1886’da Karl Benz ve Gottlieb Daimler, ilk içten yanmalı motorlu otomobili üretti. Bu, sektörde büyük bir dönüm noktası oldu.
Henry Ford’un Model T’sini üretmesi, otomobil üretimini kitlesel hale getirdi. Bu, dünya genelinde otomobil sayısını artırdı.
1937’de, Hitler’in talimatıyla Almanya’da ucuz halk otomobilleri üretildi. Bu, birçok kişinin araba sahibi olmasını sağladı. Otomobil üretimi, ekonomide önemli bir yere geldi.
Otomotiv endüstrisinin gelişimi
İkinci Dünya Savaşı öncesi, otomotiv endüstrisi birçok ülkede büyüdü. 1929’da Sovyetler Birliği’nde GAZ kuruldu. Bu, yerel otomotiv üretimini destekledi.
1954’te Türkiye’de otomotiv üretimi başladı. 1961’de Türkiye’nin ilk yerli otomobili üretildi. 1966’da “ANADOL” markasıyla ciddi üretim başladı.
1980’lerde kalite anlayışı öne çıktı. Çevreye duyarlılık, otomotiv endüstrisinde önemli hale geldi.
Aşağıdaki tabloda, 1920’lerden itibaren otomotiv endüstrisindeki önemli gelişmeler ve değişimler yer almaktadır:
| Tarih | Gelişme |
|---|---|
| 1886 | İlk içten yanmalı motorlu otomobilin üretimi |
| 1908 | Henry Ford’un Model T’yi üretime alması |
| 1929 | GAZ’ın kurulmasıyla Sovyetler’de otomotiv üretiminin başlaması |
| 1954 | Türkiye’de otomotiv sanayisinin başlangıcı |
| 1961 | Türkiye’nin ilk yerli otomobilinin üretimi |
| 1966 | ANADOL markasıyla seri otomobil üretimine geçiş |
Savaş sırasında otomotiv üretiminin rolü
İkinci Dünya Savaşı sırasında otomotiv üretimi büyük değişikliklere uğradı. Sivil otomobiller yerine askeri araçlar üretildi. Fabrikalar, bu yeni ihtiyaçlara uyum sağlamak zorunda kaldı.
Birçok otomotiv üreticisi, savaş malzemeleri üretimine odaklandı. Bu, savaş sanayisi için çok önemliydi.
Savaş sanayisindeki otomotiv kullanımı
Ford ve General Motors gibi büyük şirketler, otomobil üretim hatlarını yeniden düzenledi. Artık uçak ve tank gibi askeri malzemeler de üretildi. Üretim tesisleri, otomobillerin yanı sıra silahlar ve savaş donanımları da üretmek için genişletildi.
Savaş sırasında otomotiv üretimi, bazı önemli faktörler tarafından şekillendi:
- Üretim adetleri: Yüksek üretim kapasitelerine ulaşmak için fabrikalar çalıştı.
- İnovasyon: Savaş teknolojilerinde gelişmeler, otomotiv endüstrisini hızlıca değiştirdi.
- Üretim kaynakları: Malzeme ve iş gücü kaynakları, savaş malzemeleri üretiminde kullanıldı.
| Üretim Süreci | Öncelikli Ürün | Şirketler |
|---|---|---|
| Otomobil Üretimi | Sivil Araçlar | Ford, General Motors |
| Askeri Araç Üretimi | Tank, Uçak | Boeing, Chrysler |
Savaş sanayisinde otomotiv üretimi, sadece savaş zamanı değil, barış zamanı da değişiklikler yaptı. Askeri ihtiyaçlar, gelecekteki otomotiv teknolojilerine yön verdi. Bu da otomotiv endüstrisinde büyük dönüşümler yaratıldı.
Savaş sırasında otomotiv endüstrisinin dönüşümü
İkinci Dünya Savaşı, otomotiv endüstrisini büyük değişiklikler geçirmesine neden oldu. Bu dönemde, üretim askerî ihtiyaçlar için değişti. Sivil otomobiller yerine, savaş araçları üretildi.
Bu durum, sanayiyi askeri araçlara yönlendirdi. Otomotiv firmaları hızlıca bu değişimi kabul etmek zorunda kaldı.
Üretim yapısındaki değişim
Otomotiv sektöründe büyük değişiklikler yaşandı. Savaşta, markalar arasında Chrysler ve Ford öne çıktı. Onlar askeri araçlar üretmeye başladılar.
Üretim süreçleri, askeri malzemeler ve taşıma araçları için yeniden düzenlendi. Bu, otomotiv endüstrisini ve dünya sanayisini etkiledi.
Bu değişiklikler, otomotiv endüstrisini ve dünya sanayisini etkiledi. Aşağıdaki tabloda, savaş döneminde yapılan üretim değişiklikleri yer alıyor:
| Yıl | Otomotiv Üretimi | Askeri Araç Üretimi |
|---|---|---|
| 1939 | Azaldı | Artış |
| 1940 | Durduruldu | Öne çıktı |
| 1945 | Yavaş yavaş artmaya başladı | Savaş sonu nedeniyle azaldı |
War time, otomotiv endüstrisinin dönüşümünü sağladı. Bu, gelecekteki üretim yapılarını etkiledi.
İkinci Dünya Savaşı ve Otomotiv Endüstrisi
İkinci Dünya Savaşı, otomotiv sektöründe büyük değişiklikler yaptı. Savaş sırasında geliştirilen teknolojiler, savaş sonrası sivil hayata uyarlandı. Bu dönemde yapılan yenilikler, araçların güvenliğini ve performansını artırdı.
Sektördeki değişim ve yenilikler
Savaş sonrası dönemde otomotiv endüstrisi büyük dönüşümler geçirdi. Yeni mühendislik yöntemleri ve malzemeler, araçları daha dayanıklı ve verimli yaptı. Hidrolik frenler ve güvenlik özellikleri gibi yenilikler, bu dönemde araçlara eklendi.
Almanya’da 1935’te 1 milyon iş yaratıldı. 1938’de bu sayı 1,5 milyona ulaştı. 1938’de otomotiv üretimi, toplam istihdamın 1/12’sini oluşturuyordu.
Opel, 1934’te Almanya’daki otomotiv ihracatının %65’ini sağladı. İtalya’da ise otomotiv sektörü, zırhlı birlikler için planlar yapmasına rağmen, savaşın başlamasıyla zorluklar karşıladı.
Otomotiv sanayisi, demir-çelik, lastik ve petrokimya sanayileriyle çalışır. Bu işbirliği, ekonomileri güçlendirdi. 1954’te kurulan Türk Willys Overland Ltd. Şti., otomotiv sanayisinin gelişimine katkıda bulundu.
| Yıl | İş Yaratma | Toplam Araç Üretimi | Otomotiv İhracatı Payı |
|---|---|---|---|
| 1935 | 1.000.000 | 52.088 | – |
| 1938 | 1.500.000 | 342.169 | %65 (Opel) |
| 1940 | – | – | – |
Otomotiv sanayisinin savaş sonrası dönemdeki yansımaları
Savaş sonrası dönemde, otomotiv sanayisi büyük önem kazanmıştır. Otomobil talebi artmış, fabrikalar yeniden açılmıştır. Bu durum büyük üretim artışına yol açmıştır. Türkiye’de 1955 yılında İstanbul’da bir fabrika kurulmuştur.
Bu, ekonomik dönüşümün bir örneğidir. Ekonomik gelişim, yeni tüketim kültürü ve artan gelir seviyeleri ile desteklenmiştir.
Ekonomik etkiler
Otomobil üretimi, savaş sonrası dönemde büyük ivme kazanmıştır. 2020 yılında dünya genelinde 77.62 milyon motorlu taşıt üretimi yapılmıştır. Türkiye’de de bu trendi takip etmiştir.
Türkiye, önemli bir üretim merkezi haline gelmiştir. 14 ana üretim ve 28 yan sanayi şirketi ile 500 büyük sanayi işletmesi bulunmaktadır.
- 2019 yılında sektör, 92.18 milyon adetlik üretim hacmine ulaşmışken, COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020’de %15.8’lik bir daralma yaşanmıştır.
- Türkiye’nin otomotiv sektörü, son yıllarda tekstil ve hazır giyim sektörlerini geride bırakarak ihracat açısından önemli bir pozisyona ulaşmıştır.
- Otomotiv sanayi, toplam motorlu taşıt üretiminde yaklaşık %70’lik bir paya sahiptir.
Otomotiv sektörü, doğrudan 27,000 kişiyi istihdam etmektedir. Dolaylı olarak ise bu sayı 500,000’e kadar çıkabilir. Sektörde Ar-Ge çalışmaları ve sürekli eğitim faaliyetleri yapılmaktadır.
Bu yatırımlar, Türkiye’nin teknoloji seviyesini artırıyor. 2001 yılında yapılan ihracat, 1.7 milyar ABD Doları seviyesine ulaşmıştır.
| Yıl | Otomotiv Üretimi (Adet) | İhracat (ABD Doları) | İstihdam (Doğrudan) |
|---|---|---|---|
| 2019 | 92,180,000 | N/A | 27,000 |
| 2020 | 77,620,000 | 1.7 Milyar | 27,000 |
Otomobil üretimi ve savunma sanayi bağlantısı
Otomotiv endüstrisi ve savunma sanayisi arasında önemli gelişmeler var. Bu iki sektör, filo araçları ve teknolojik yenilikler gibi alanlarda işbirliği yapıyor. Otomobil üretimindeki deneyim, savunma sanayisine katkıda bulunuyor.
Ortak projeler
Otomobil ve savunma sanayi, birlikte birçok proje yapıyor. Bu projeler, sektördeki dinamikleri değiştiriyor. Aşağıdaki tabloda, bazı önemli projeler ve avantajları yer alıyor:
| Proje Adı | İş Birliği Yapan Şirketler | Açıklama | Sağlanan Avantajlar |
|---|---|---|---|
| Zırhlı Araç Üretim Projesi | Otokar, ASELSAN | Askeri zırhlı araçların geliştirilmesi ve üretimi | Yerli üretim, maliyet tasarrufu |
| Elektrikli Araç Geliştirme | TUSAŞ, TOGG | Savunma ihtiyaçları için elektrikli araç tasarımı | Çevre dostu teknoloji, enerji verimliliği |
| Mobil İletişim Sistemleri | Ford, ROKETSAN | Askeri alanlarda kullanılan mobil iletişim araçları | İletişim güvenliği, hızlı müdahale yeteneği |
Dünyanın savunma harcamaları 1,83 trilyon dolara ulaşınca, otomobil ve savunma sanayi arasındaki işbirliği daha da önemli hale geldi. Asya Pasifik’teki savunma bütçeleri artıyor. Bu, yeni teknolojilerin geliştirilmesine ve iki sektörün birlikte çalışmasına olanak tanıyor.
Savaş teknolojileri ve otomobillerin evrimi
Savaş teknolojileri, otomobil endüstrisinin gelişimine büyük katkı sağlamıştır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra, otobüsler ve otomobillerde birçok yenilik görüldü. Bu yenilikler, güvenlik, performans ve verimlilikte büyük ilerlemeler sağladı.
Teknolojik gelişmeler
Savaşlar sırasında elde edilen teknolojiler, otomobillerin nasıl geliştiğini etkiledi. Yeni motor teknolojileri, otomobillerde yaygınlaştı. Örneğin, Ford Model T, 1910’da 500,000 adet üretildi.
1975’te, dünya 300 milyon otomobile ulaştı. 2007’de, yılda 70 milyon otomobil üretildi. Bu sayılardan, savaş teknolojilerinin otomobillerin gelişimine katkısını anlıyoruz.
Otomobillerin tarihçesi incelendiğinde, 100,000 patent alındığı görülüyor. İleri teknolojiler, ülkelerin rekabet gücünü etkiliyor. Türkiye’nin teknoloji politikaları ve otomotiv sektörü, dikkat çekiyor.
Savaş sonrası dönemde otomobil gelişimi
Savaş sonrası dönemde otomobil endüstrisi büyük değişiklikler geçirdi. Tüketici odaklı tasarım, yeni modeller geliştirilmesine öncülük etti. 1950’li yıllarda, lüks ve ekonomik modeller piyasaya sürüldü.
Otomobil tasarımları, tüketicilerin beklentilerini karşılamak için değişti. Bu dönemde, farklılıklar ve kampanyalar öne çıktı.
Yeni otomobil modelleri
Savaş sonrası dönemde, yeni modeller dikkat çekti. Markalar, eski modellerini modernize etti ya da yenileyerek piyasaya sürdü. Yalın üretim, maliyetleri düşürdü ve markaları güçlendirdi.
Bugün de, bu dönemin etkileri hissedilir. Aşağıda, öne çıkan bazı yeni otomobil modelleri ve özellikleri yer almaktadır:
| Model | Üretim Yılı | Açıklama |
|---|---|---|
| Ford F-Series | 1948 | Küçük ticari araç pazarında önemli bir başarı elde etti. |
| Chevrolet Corvette | 1953 | Amerikan spor otomobillerinin simgesi haline geldi. |
| Volkswagen Beetle | 1945 | Ekonomik tasarımı ile geniş bir kitleye hitap etti. |
| Mercedes-Benz 300SL | 1952 | Üst düzey performans ve tasarım sunarak lüks segmentte dikkat çekti. |
Tüketici talepleri ve otomotiv pazarı
Otomotiv pazarı, tüketicilerin istekleri ve ihtiyaçları tarafından şekillenir. İkinci Dünya Savaşı sonrası, bu talepler sektördeki değişimleri belirlemiştir. Otomobil fiyatları ve teknik özellikler, pazarı büyük ölçüde etkilemiştir.
Ekonomi sınıfı araçlar, fiyat performans oranları ile öne çıkmıştır. Lüks otomobiller ise premium segmentte popüler olmuştur.
Pazar dinamikleri
1947’de 3,5 milyon, 1949’da 5 milyon ve 1955’te 8 milyon araçla önemli bir artış görülmüştür. 1954’ten sonra otomobil fiyatları ilk defa düşüş göstermiştir. Bu, pazar dinamiklerini derinden etkilemiştir.
Ekonomik faktörler, tüketicilerin taleplerini şekillendirir. Enflasyon, otomobil fiyatları ve akaryakıt fiyatları arasındaki ilişkiyi inceleyen bir araştırma, alım gücünü etkilemiştir.
Covid-19, otomotiv endüstrisini olumsuz etkilemiştir. İnsan kaynakları kapasitesi de etkilenmiştir. Malezya’da otomobil satışları, gayri safi yurtiçi hasılatın pozitif etkisiyle artmıştır.
Otomotiv pazarı, yerel ve ulusal ekonomileri de etkiler. Kanada’da otomobil ihracatı, ekonomiye büyük katkılar sağlar. 1968’e kadar ABD’ye %60’lık otomobil ihracatı, istihdam yaratmıştır.
| Yıl | Üretilen Otomobil Sayısı (milyon) | Otomobil İhracatı (%) |
|---|---|---|
| 1947 | 3.5 | 0.1 |
| 1949 | 5.0 | 0.2 |
| 1955 | 8.0 | 0.3 |
| 1968 | – | 60 |
Endüstriyel gelişim ve otomotiv sektörü
Otomotiv sektörü, tarihin derinliklerinde büyük bir değişim geçirdi. 1903’te Henry Ford’un seri imalat bandı ile otomobil üretimi başladı. Bu, sektörün önemli bir dönüm noktasıydı.
İlk başlarda, otomobil üretiminde verimlilik ve kalite ön planda oldu. Zamanla, küresel faktörler ve dinamikler, otomotiv sektörünü şekillendirdi.
Küresel etkiler
Küresel ulaşım talebi, otomotiv endüstrisini değiştirdi. Yeni pazarlara açılma ve modern üretim teknikleri, otomotiv sektörü için yeni fırsatlar yarattı. Çevre dostu otomobiller, endüstriyel gelişimde önemli bir yer aldı.
Elektrifikasyon ve otomasyon, otomotiv sektöründe yeni yenilikler getirdi.
Yeni teknolojiler, otomobil tasarımlarından satış stratejilerine kadar her alanda etkili oldu. Yeni pazarlama yöntemleri, üretim ve tüketim ilişkisini güçlendirdi. Otomotiv sektöründeki stratejiler, çevresel sorunlara da çözüm aramaya başladı.
Düzenli bakım ile otomobil performansını artırmak, uzun ömürlü araçlar üretmek için gerekli.
| Yıl | Önemli Gelişmeler | Küresel Etkiler |
|---|---|---|
| 1903 | Seri imalatın başlangıcı | Otomotiv endüstrisinde kalite yönetimi için yeni standartların uygulanması |
| 1960-1970 | Bilgi toplumu kavramının ortaya çıkışı | Artan bilgi teknolojisi kullanımı ile iletişimın güçlenmesi |
| 21. Yüzyıl | Elektrifikasyon ve çevre dostu araçlar | Küresel ulaşım ve çevre sorunlarına karşı çözümler geliştirilmesi |
Sonuç
İkinci Dünya Savaşı, otomotiv endüstrisinde büyük değişiklikler yaptı. Bu değişiklikler, yenilikçi üretim yöntemlerini getirdi. Amerikan otomotiv endüstrisi, seri üretim sayesinde dünya lideri oldu.
Otomotiv endüstrisi kısa sürede büyük etkiler yarattı. 1860’lardan beri benzinli motorlar geliştirildi. Savaş sonrası, otomobil üretiminde büyük ilerlemeler yapıldı.
Gelecekte, otomotiv endüstrisi elektrikli araçlar ve yenilikçi enerji kaynakları ile şekillenecek. Kullanıcı dostu araçlar ve elektrikli otomobiller ön planda olacak. İkinci Dünya Savaşı, bugünkü otomotiv endüstrisini şekillendirdi ve gelecekte de önemli olacaktır.
Bu sayfada otomotiv endüstrisinin ilginç tarihini öğrenebilirsin. Arabaların evrimi, önemli yenilikler ve otomobillerin toplum üzerindeki etkisi hakkında kapsamlı bilgiler sunulmaktadır. Arabalara meraklıysan veya endüstrinin yıllar içinde nasıl geliştiğini merak ediyorsan, bu kaynak değerli bilgiler ve ilginç gerçekler sunar.
Sıkça Sorulan Sorular: İkinci Dünya Savaşı ve Otomotiv Endüstrisi
İkinci Dünya Savaşı otomotiv endüstrisini nasıl etkiledi?
İkinci Dünya Savaşı, otomotiv endüstrisini sivil otomobillerden askeri araçlara yönlendirdi. Bu, fabrikaların savaş teknolojilerine uygun üretim yapıları geliştirmesine neden oldu.
Savaş sonrası otomobil üretimi nasıl bir değişim geçirdi?
Savaş sonrası dönemde, otomobil üretimi yeni teknolojiler ve özelliklerle zenginleşti. Örneğin, hidrolik fren sistemleri ve güvenlik özellikleri bu dönemde otomobillere eklendi.
Otomotiv endüstrisi ile savunma sanayi arasındaki bağlantı nedir?
Otomotiv endüstrisi, savunma sanayisi ile iş birliği yaparak askeri araçlar üretti. Bu, zırhlı araçlar ve kamyonlar gibi ürünlerle sektörün büyümesine katkıda bulundu.
Savaş teknolojileri otomobillerin tasarımını nasıl etkiledi?
Savaş teknolojileri, otomobillerin tasarımında ve işlevselliğinde büyük değişiklikler yaptı. Daha güçlü motorlar ve gelişmiş güvenlik sistemleri standart hale geldi.
Tüketici taleplerinin otomotiv pazarındaki etkileri nelerdir?
Tüketici talepleri, otomotiv pazarını şekillendirdi. Ekonomik sınıf otomobillerde artan talep, üretimdeki önemli bir role sahip oldu.
Otomotiv endüstrisinin savaş sonrası dönemde yaşadığı ekonomik etkilere örnek verebilir misiniz?
Savaş sonrası dönemde, otomobil talebi arttı ve fabrikalar yeniden devreye girdi. Bu, otomotiv sanayisinin büyük bir ekonomik sıçramaya neden oldu.
Yeni otomobil modelleri hangi özelliklerle geliştirildi?
Savaş sonrası dönemde, otomobiller yeni tasarımlar ve yenilikçi özelliklerle geliştirildi. 1950’lerde lüks ve ekonomik modeller üretildi.
Endüstriyel gelişim otomotiv sektörünü nasıl etkiledi?
Endüstriyel gelişim, otomotiv sektöründe hızlı bir dönüşüm yarattı. Yeni üretim teknikleri ve çevre dostu otomobillere olan talep arttı.
Kaynak Bağlantıları
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Sovyetler_Birliği’nde_otomotiv_endüstrisi
- https://www.arabam.com/blog/genel/i-ve-ii-dunya-savasi-sonrasi-otomobil-sektoru/
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/372677
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/202913
- https://www.imecegazetesi.com/dunya-otomotiv-endustrisi-cin-onculugunde-sekil-ve-el-degistiriyor
- https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Gelismis-Otomotiv-Sanayilerinde-Ana-Yan-Sanayi-Iliskileri-ve-Turkiyede-Otomotiv-Yan-Sanayinin-Gelecegi_Atila-Bedir.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2680110
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2422637
- http://sutod.selcuk.edu.tr/sutod/article/download/316/297
- https://www.plastik-ambalaj.com/tr/plastik-ambalaj-makale/3354-enduestri-4-0-uygulamalar-nda-ueruen-yasam-doenguesue-yoenetimi
- https://www.dunya.com/kose-yazisi/otomotiv-otoyol-ve-mekanizasyon-1930lardan-kalma-bir-hikaye/368647
- http://www.dergikaratahta.com/files/10/4.pdf
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2069217
- https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/2023-10/Ek3.pdf
- https://www.setav.org/assets/uploads/2022/06/R197.pdf
- https://www.sanayicidergisi.com.tr/m/soylesi/savunma-otomobil-ve-beyaz-esya-sektorleri-sanayi-40a-yaklasti-h1183.html
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Otomobilin_tarihi
- https://onedio.com/haber/dunyaca-unlu-otomobil-markalarinin-tarihceleri-1139398
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/251821
- https://www.onderkucukerman.com/tr/turk-otomobiliyle-50-yil/
- https://www.yalindanisman.com/yalin-tarih/
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2916594
- https://ticaret.gov.tr/blog/ulkelerden-ticari-haberler/kanada/edc-kanada-otomotiv-endustrisindeki-gelismelerle-ilgili-bir-rapor-yayimladi
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2041578
- https://tr.linkedin.com/pulse/endüstriyel-devrimler-tarihi-ve-endüstri-20-ozkan-karaoglu
- https://tr.cnqixinggroup.com/info/automotive-industry-history-69504286.html
- https://mersintimes.com/dunya-otomotiv-endustrisi-cin-onculugunde-sekil-ve-el-degistiriyor/